Ceisteanna Coitianta

Is é an Plean Gníomhaithe ar son na hAeráide treochlár na hÉireann chun ár n-astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú agus chun dul i ngleic leis an ngéarchéim aeráide. Ní bheidh linn mura féidir linn déileáil le i bhfad níos mó fuinnimh ó fhoinsí in-athnuaite, freastal ar éileamh atá ag dul i méid go tapa mar thoradh ar leictriú an teasa agus an iompair, agus leanúint de sholáthar leictreachais atá slán sábháilte a chur ar fáil ag an am céanna.

Sa timpeallacht dhinimiciúil seo, is tionscadal ilbhlianta é an clár Líonra Náisiúnta, Naisc Áitiúla a athróidh ó bhonn an chaoi a mbainistítear fuinneamh ar líonra dáileacháin leictreachais na hÉireann. Idir ghineadóirí fuinnimh in-athnuaite, úsáideoirí móra agus chustaiméirí baile, feirme agus gnó, tosóidh siad go léir ag baint úsáid as teicneolaíochtaí, táirgí agus seirbhísí nua as seo go ceann 10 mbliana, rudaí a athróidh an chaoi a ndéanann sé leictreachas a ghiniúint, a stóráil nó a úsáid. Toisc gur léir anois gur gá an chaoi a n-úsáidimid agus a stórálaimid leictreachas a nascadh le giniúint in-athnuaite áitiúil, tá an clár Líonra Náisiúnta, Naisc Áitiúla ann lena chinntiú go mbeidh an córas dáileacháin in ann monatóireacht, réamhaisnéis agus bainistíocht a dhéanamh ar chumhacht ar an leibhéal áitiúil.

Sa ré nua fuinnimh seo, beidh custaiméirí agus pobail ar fud na tíre níos gníomhaí maidir lena n-úsáid leictreachais a bhainistiú agus a rialú. Trí dheis a thabhairt do gach úsáideoir a bheith páirteach sa chlár Líonra Náisiúnta, Naisc Áitiúla, is féidir linn córas dáileacháin a fhorbairt atá slán sábháilte, margaí áitiúla nua a thabhairt isteach a fhreastalóidh ar riachtanais nua áitiúla agus réigiúnacha, agus tionchar dearfach a bheith againn sa troid i gcoinne an athraithe aeráide.

Is treochlár é Plean Gníomhaithe na hÉireann ar son na hAeráide chun ár n-astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú agus chun dul i ngleic leis an ngéarchéim aeráide. Níl an Plean Gníomhaithe ar son na hAeráide mar an gcéanna le pleananna eile a tháinig roimhe toisc go bhfuil sé dírithe ar athrú a dhéanamh ar an gcaoi a n-úsáideann daoine aonair agus pobail fuinneamh, seachas a bheith dírithe ar ghiniúint ar scála mór amháin.

Cabhróidh an Plean linn ár ngealltanais aeráide do 2030 a chomhlíonadh agus cuirfidh sé ar an mbealach ceart muid i dtreo neodracht ó thaobh astaíochtaí carbóin de a bhaint amach faoi 2050. I measc na ngníomhartha sonracha atá ar bun i ngach cuid den tsochaí tá:

Téamh

• Úsáid teaschaidéal nó cineálacha eile teasa in-athnuaite a chur chun cinn.
• Fáil réidh de réir a chéile le córais teasa breosla iontaise, amhail ola agus gás.

Iompar

• Tionscnaimh chun tacú leis an aistriú chuig feithiclí leictreacha. Infheistíocht i leictriú na n-iarnród.

Giniúint Cumhachta

• Tacú leis an micrighiniúint in Éirinn.
• Ár spleáchas ar fhoinsí fuinnimh in-athnuaite a mhéadú suas go 80%.
• Teicneolaíochtaí nua fuinnimh in-athnuaite a éascú agus tacú leo ar an gcósta agus amach ón gcósta.
• Fáil réidh de réir a chéile leis an nginiúint leictreachais le gual agus móin.

Custaiméirí a Chumhachtú

• Pobail a spreagadh chun fuinneamh in-athnuaite a úsáid go háitiúil, idir thithe, chlubanna spóirt, ionaid phobail agus eaglaisí.

Is é ról an chláir Líonra Náisiúnta, Naisc Áitiúla ná na hathruithe seo agus go leor athruithe eile a éascú. Mar shampla:

• Le teacht roimh na forbairtí sin sa teas, san iompar agus sa ghiniúint cumhachta, beidh athrú ó bhonn de dhíth ar an gcaoi a ndéantar monatóireacht, réamhaisnéis agus bainistiú ar fhuinneamh ar líonra dáileacháin leictreachais na hÉireann ar an leibhéal áitiúil. Is é sin an t-athrú atá samhlaithe sa chlár Líonra Náisiúnta, Naisc Áitiúla.
• Beidh cumhachtú na gcustaiméirí ag brath ar sheirbhísí nua a thacóidh le gníomhaíochtaí pobal fuinnimh in-athnuaite agus pobal fuinnimh saoránach. Áirítear leo sin margaí áitiúla, deaiseanna nua agus ardáin nua a thabhairt isteach le go mbeidh na pobail in ann súil a choinneáil ar a bhfoinsí fuinnimh in-athnuaite áitiúla, ar an déine charbóin, agus ar an difríocht a dhéanann an chaoi a mbainistíonn siad a n-éileamh ar leictreachas

Cuirfidh an clár Líonra Náisiúnta, Naisc Áitiúla ar ár gcumas le himeacht ama nasc níos gasta nó níos saoire a chur ar fáil do chustaiméirí atá ag iarraidh teicneolaíochtaí nua a nascadh (mar shampla gineadóirí in-athnuaite nó pointí luchtaithe d’fheithiclí leictreacha) má tá siad sásta a n-éileamh nó a n-aschur leictreachais a athrú ó am go chéile bunaithe ar na dálaí ar an gcóras áitiúil leictreachais. Fágfaidh sé freisin go mbeidh tithe, feirmeacha, gnóthais agus pobail in ann deiseanna a thapú le híocaíocht a fháil as a n-éileamh nó a n-aschur leictreachais a athrú bunaithe ar na dálaí ar an gcóras leictreachais.

I gceantair phíolótacha ar leith, beidh an deis ag custaiméirí gnó páirt a ghlacadh i nglaonna chun tairisceana ó dheireadh 2021 ar aghaidh. I gceantair phíolótacha ar leith, beidh an deis ag custaiméirí tí agus feirme páirt a ghlacadh agus beidh daoine á n-earcú ó dheireadh 2022 ar aghaidh. D'fhéadfaí tús a chur le rolladh amach níos leithne ag deireadh 2024, a chuirfeadh ar chumas tithe, feirmeacha agus gnóthas leas a bhaint as na deiseanna nua seo, ach ní dhéanfar an cinneadh cibé acu infheistíocht a dhéanamh nó gan í a dhéanamh ach amháin tar éis breathnú ar na tuairimí a chuirfidh ár bpáirtithe leasmhara in iúl inár gcomhairliúchán i Ráithe 4 2021.

Ní bheidh. Ceann de phríomhbhuntáistí an chláir ‘Líonra Náisiúnta, Naisc Áitiúla’ ná go gcuireann sé deiseanna ar fáil do thithe agus do ghnólachtaí nach bhfuil a gcumas giniúna féin acu páirt a ghlacadh. Custaiméirí a bheadh sásta a n-éileamh ar leictreachas a athrú ó am go chéile, nuair a bhíonn barrachas (nó ganntanas) fuinnimh in-athnuaite ann sa cheantar, cuir i gcás, beidh siadsan in ann páirt a ghlacadh freisin.

Braithfidh sé sin ar:

• Do sholáthraí leictreachais nó do chuideachta bainistíochta fuinnimh
• Cibé acu atá luchtaire nó inbhéartóir "cliste" agat cheana féin nó nach bhfuil
• Na teicneolaíochtaí atá agat i do theach cheana féin

Oibreoimid as lámha a chéile le soláthraithe leictreachais agus le cuideachtaí fuinnimh d’fhonn iad a spreagadh le tairiscintí simplí, caighdeánacha a chur ar fáil do chustaiméirí a bhfuil riachtanais agus dálaí éagsúla acu ó thaobh fuinneamh tí de.

I mí Mheán Fómhair 2021, d’eisíomar comhairliúcháin chun treo an chláir a mhúnlú. Tá na comhairliúcháin sin críochnaithe anois agus is féidir féachaint orthu anseo. Bímid ag plé lenár bpáirtithe leasmhara i gcónaí le haiseolas a fháil uathu. Más mian leat a bheith páirteach sa chlár, cuir r-phost chuig engagement@esbnetworks.ie nó cliceáil chun bheith páirteach .

Beidh neart deiseanna ann páirt a ghlacadh i gcláir phíolótacha. Sa cheathrú ráithe in 2021, sheolamar an chéad ghlao ar thairiscintí. Táimid ag moladh do chuideachtaí fuinnimh plé go díreach le custaiméirí a bheadh sásta páirt a ghlacadh i gcláir phíolóta a bheidh beo ó go mall in 2022. Sa ghlao ar thairiscintí in 2021-2022, is dócha nach mbeidh ach custaiméirí tráchtála ábalta páirt a ghlacadh, ar chúiseanna teicniúla. I rith na tréimhse go luath in 2022, rachaidh ESB Networks i mbun plé leatsa agus leis an gcuideachta fuinnimh atá agat maidir le riachtanais theicniúla agus teicneolaíochta don chlár píolótach a shásamh. 

In 2022, beimid ag seoladh tuilleadh glaonna ar thairiscintí. Arís, beimid ag moladh do chuideachtaí fuinnimh dul i mbun plé le custaiméirí sna háiteanna a mbeidh na cláir ar siúl agus tograí nuálacha éifeachtacha a fhorbairt chun freastal ar riachtanais theicniúla an chustaiméara. Sa ghlao ar thograí in 2022, beimid sa tóir go gníomhach ar thograí a mbeidh custaiméirí tí páirteach iontu.

Ó thaobh an tionscail fuinnimh de, fágfaidh sé seo go mbeidh deiseanna ann seirbhísí a chur ar fáil do thomhaltóirí agus úsáid níos mó a bhaint in Éirinn as an bhfuinneamh inathnuaite. Molfar do sholáthraithe, comhiomlánóirí agus cuideachtaí bainistithe fuinnimh tairiscintí nua do chustaiméirí a fhorbairt. Molfar do lucht ginte fuinnimh leas a bhaint as tairiscintí nua nasctha agus páirt a ghlacadh i margaí áitiúla, freagairt don éileamh agus stóráil, d’fhonn seoladh a laghdú.

Tá seans ann go mbeidh solúbthacht ann chun réiteach luachmhar a thairiscint ar réimse de dhúshláin éagsúla sna blianta atá le teacht. I gceantair áirithe, beidh solúbthacht ó thaobh an éilimh ag teastáil ionas nach gá an ghiniúint inathnuaite a laghdú agus aimsir ghrianmhar nó ghaofar ann. I gceantair eile, beidh solúbthacht ó thaobh an éilimh ag teastáil chun tacú le córas slán éifeachtúil leictreachais a fheidhmiú áiteanna a mbíonn cuid mhór carranna leictreacha á luchtú. Sa cheathrú ráithe in 2021, rinneamar réamh-mheastacháin mhionsonraithe ilbhliantúla a fhoilsiú leis na cineálacha solúbthachta agus leis an oiread solúbthachta a bhainfeadh amach luach do chustaiméirí agus don chóras leictreachais, thar thréimhse ilbhliantúil.

Beidh gá le córas ar thaobh an tomhaltóra agus ar thaobh an tionscail le go mbeidh ESB Networks in ann feidhmiú solúbtha ar na líonraí áitiúla a bhainistiú go slán sábháilte. Tá ESB Networks freagrach as na córais rialaithe oibriúcháin a chur i bhfeidhm mar aon leis an ardán margaidh a bheidh de dhíth chun tacú leo sin. Tá ESB Networks ag moladh go gníomhach do sholáthraithe fuinnimh agus do chuideachtaí bainistíochta fuinnimh (“comhiomlánóirí” san áireamh, mar shampla) na teicneolaíochtaí bainistíochta fuinnimh cuí a chur isteach ar thaobh an chustaiméara.

Tá treochlár beartaithe um sholáthar foilsithe againn mar fhreagairt ar na freagraí comhairliúcháin a fuaireamar agus tá sé ar fáil anseo.

Gné thábhachtach dúinn agus cláir á gcur i bhfeidhm againn is ea fadhbanna reatha a bhaineann le toilleadh na heangaí. Más rud é go bhfuil suíomhanna faoi leith faoi bhrú faoi láthair, tugtar tús áite dóibh sin le go mbeidh siad mar chuid de ghníomhaíochtaí píolótacha sna blianta atá le teacht. Táimid ag tabhairt faoin obair sin taobh leis na cláir atá ar bun ag ESB Networks faoi láthair leis an líonra a uasghrádú, a fhágfaidh go gcuirfear an toilleadh agus an chosaint ar fáil do chustaiméirí go tráthúil éifeachtúil.

Ceann de chuspóirí atá ag an gclár Líonra Náisiúnta Naisc Áitiúla ná éascaíocht agus luas na rochtana fheabhsú don ghiniúint inathnuaite nua, idir scála na micrighineadóirí go scála an fhóntais, ar na bealaí seo:

• Rochtain níos tapúla nó níos saoire a chur ar fáil ar ghineadóirí do pháirtithe a bheadh sásta a n-aschur a laghdú ó am go chéile faoi choinníollacha áirithe don líonra áitiúil
• Margaí solúbthachta logánta a thabhairt isteach ina mbeifí in ann freagairt don éileamh nó stóráil a fhoinsiú ionas le nach gá an ghiniúint a ísliú agus, mar sin, laghdú a bhaint amach ar a mhéad agus a mhinice a ndéantar gineadóirí inathnuaite a ísliú

Tabharfar iad sin isteach mar chuid de chláir phíolótacha ó 2023 ar aghaidh.

Tá údarás ag an gCoimisiún um Rialáil Fóntas (ní ESB Networks) cur chuige “bosca gainimh” a thabhairt nuair is gá. Má bhíonn cásanna ann ina bhfágfadh a leithéid go mbeimis in ann tabhairt faoi ghníomhaíochtaí tráthúla píolótacha, rachaidh ESB Networks i mbun plé leis an gCoimisiún de réir mar is iomchuí.

Gabhann ESB Networks air féin go gcuirfear an Clár ‘Líonra Náisiúnta, Naisc Áitiúla’ chun feidhme i gcomhréir le gach dlí príobháideachais sonraí is infheidhme, agus go mbeidh gach sonra pearsanta a bhaineann le custaiméirí slán sábháilte.